Dinh dưỡng của cây trồng không chỉ đóng vai trò quyết định đến năng suất, chất lượng nông sản mà còn tạo nên sự bền vững của đất. Một cây trồng khỏe mạnh không chỉ cần ánh sáng, nước và không khí mà còn cần đầy đủ dinh dưỡng là các chất đa lượng, trung lượng và vi lượng. Như ông bà ta ngày xưa đã đúc kết lại “ Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống”
Nắm vững nhu cầu dinh dưỡng của cây trồng là cơ sở quan trọng để xây dựng kế hoạch bón phân hợp lý, tránh tình trạng thiếu hoặc thừa dinh dưỡng, từ đó tối ưu hiệu quả kinh tế cho nông dân.
I, Nhu cầu dinh dưỡng của cây trồng:
Nhu cầu dinh dưỡng của cây trồng là lượng chất dinh dưỡng cần thiết mà cây hấp thụ trong suốt quá trình sinh trưởng và phát triển để hình thành thân, lá, rễ, hoa và quả.
Cây hấp thụ dinh dưỡng chủ yếu qua hai con đường:
- Bộ rễ: hút các ion khoáng hòa tan trong đất hoặc dung dịch dinh dưỡng.
- Lá: hấp thụ trực tiếp một số dưỡng chất qua phân bón lá.
Tùy từng loại cây, từng giai đoạn sinh trưởng mà nhu cầu dinh dưỡng thay đổi.
Ví dụ: Trồng rau ăn lá cần nhiều đạm để phát triển thân, lá xanh tốt, Cây ăn quả cần kali để tăng chất lượng và độ ngọt của quả, Hoa kiểng cần vi lượng để màu sắc tươi sáng, bền hoa.
II, Tầm quan trọng của cân đối dinh dưỡng trong nông nghiệp bền vững
Trong xu hướng nông nghiệp hiện nay, việc cân đối dinh dưỡng không chỉ để tăng năng suất mà còn nhằm:
- Bảo vệ đất: hạn chế chai đất, xói mòn.
- Giữ an toàn thực phẩm: tránh dư lượng phân hóa học.
- Giảm chi phí sản xuất: sử dụng phân hợp lý, tiết kiệm.
- Thân thiện môi trường: hạn chế ô nhiễm nguồn nước.
Nông dân hiện đại không chỉ quan tâm đến năng suất mà còn chú ý đến chất lượng, an toàn và tính bền vững trong canh tác
III, Phân loại dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng
Dựa vào nhu cầu, số lượng các chất dinh dưỡng mà cây trồng cần, các nhà khoa học chia dinh dưỡng của cây thành 3 nhóm chính:
Các chất dinh dưỡng đa lượng :
Đây là nhóm chất cây cần với số lượng lớn, chiếm hơn 95% trọng lượng khô của cây. Các chất dinh dưỡng đa lượng gồm có:
- Đạm (N): cần cho quá trình hình thành protein, diệp lục, kích thích sinh trưởng thân lá. Thiếu đạm lá vàng, cây còi cọc, thừa đạm: lá xanh đậm nhưng dễ đổ ngã, sâu bệnh nhiều.
- Lân (P): quan trọng cho phát triển rễ, quá trình quang hợp, thụ phấn, ra hoa. Thiếu lân: rễ yếu, lá tím, chậm ra hoa.
- Kali (K): tăng khả năng vận chuyển dinh dưỡng, cải thiện chất lượng quả, tăng sức đề kháng. Thiếu kali: lá cháy mép, quả nhỏ, chất lượng kém
Các chất dinh dưỡng trung lượng
Đây là các chất dinh dưỡng cây cần với lượng ít hơn các chất đa lượng nhưng vẫn quan trọng. Các chất dinh dưỡng trung lượng bao gồm:
- Canxi (Ca): giúp hình thành vách tế bào, hạn chế bệnh thối rễ, nứt quả. Thiếu canxi: rễ yếu, quả bị nứt, thối đỉnh.
- Magie (Mg): thành phần chính của diệp lục, giúp quang hợp.
- Lưu huỳnh (S): tham gia hình thành protein và enzym.
Các chất dinh dưỡng vi lượng:
Cây chỉ cần rất ít, nhưng vô cùng quan trọng, nếu thiếu sẽ ảnh hưởng nặng nề. Những chất dinh dưỡng vi lượng cây trồng cần thường là:
- Sắt (Fe): tham gia tổng hợp diệp lục, thiếu sắt → lá non vàng.
- Kẽm (Zn): kích thích sinh trưởng, điều hòa hoocmon.
- Đồng (Cu): quan trọng trong trao đổi chất.
- Mangan (Mn): xúc tác enzym, thiếu → lá vàng loang lổ.
- Bo (B): cần cho thụ phấn, hình thành quả.
- Molypden (Mo): tham gia cố định đạm, cần thiết cho cây họ đậu.
Cây thiếu các chất vi lượng lá thường bị biến dạng, hoa rụng sớm.
IV, Vai trò của dinh dưỡng đối với cây trồng
Mỗi chất dinh dưỡng giữ vai trò khác nhau, nhưng đều có tác động trực tiếp đến sự sống của cây:
- Tăng trưởng sinh khối: Đạm và magie giúp cây phát triển nhanh, tươi tốt.
- Phát triển bộ rễ: Lân và canxi giúp rễ khỏe, hút nước và dinh dưỡng tốt hơn.
- Chất lượng nông sản: Kali, lưu huỳnh, vi lượng cải thiện hương vị, màu sắc, độ ngọt.
- Chống chịu sâu bệnh: Kali, canxi, đồng giúp cây tăng sức đề kháng.
V, Cách cây hấp thụ và sử dụng dinh dưỡng
Cây hấp thụ dinh dưỡng chủ yếu dưới dạng ion khoáng hòa tan trong dung dịch đất hoặc thủy canh.
Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cay trồng: độ pH đất, độ ẩm, vi sinh vật đất, nhiệt độ.
Sau khi hấp thụ, các chất dinh dưỡng được vận chuyển qua mạch gỗ và mạch rây, đi đến lá, hoa, quả để tham gia vào các quá trình sinh lý – sinh hóa..
Để đảm bảo cây trồng hấp thụ tốt các chất ding dưỡng và phát triển tối ưu, khi bón phân cho cây trồng cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Đúng loại: Chọn loại phân bón phù hợp (hữu cơ, vô cơ, vi sinh).
- Đúng liều lượng: Tránh bón quá nhiều gây ngộ độc, rửa trôi.
- Đúng thời điểm: Bón theo từng giai đoạn sinh trưởng đặc biệt là bón phân cho cây ăn trái
- Đúng cách: Kết hợp bón gốc, bón lá, tưới nhỏ giọt.
- Đúng nhu cầu từng loại cây: Rau, cây ăn quả, hoa cảnh cần chế độ khác nhau.
Hiểu rõ nhu cầu dinh dưỡng của cây trồng là nền tảng để người trồng xây dựng kế hoạch bón phân khoa học, vừa nâng cao năng suất, vừa bảo vệ môi trường và sức khỏe con người.
hịp Sống Sạch chuyên thi công lắp đặt vườn rau sân thượng, ban công, thiết kế, lắp đặt hệ thống tưới tự động chuyên nghiệp. Cung cấp vật liệu làm vườn rau, phân bón hữu cơ, hạt giống, thiết bị phun tưới tự động….Liên hệ ngay với chúng tối để được tư vấn miễn phí.
———————————————
Nhịp Sống Sạch
Địa chỉ: 17/4 TL19, tổ 18 – KP3, Phường Thạnh Lộc, Quận 12
Hotline: 0905.498.313
Fanpage: www.facebook.com/nhipsongsach
